Bu haftaki yazımız bize en çok sorulan Almanya’da lisans ya da Almanya’da yüksek lisans yaparken çalışma izni alınabiliyor mu, Almanya çalışma izni için hangi evraklar gerekli, Almanya’da öğrenci olarak çalışırken kaç para kazanılıyor, öğrenci olarak çalışma hayatı nasıl gibi birçok soruyu cevaplayacak. Henüz 1,5 senelik Almanya’da yaşam tecrübemiz sırasında bloğun Almanya’da yüksek lisans yapan tarafı Bahar, 3 kez iş değiştirdi ve gerek minijob (ne olduğunu yazıda detaylı anlatacağım:)) gerek start-up’da çalışma ve gerekse Almanya’nın en büyük teknoloji firmalarında çalışma deneyiminden sonra bu yazıyı yazmanın da vaktinin geldiğine kanaat getirdi. Umarım Almanya’da çalışma hayatını merak edenlere, bir öğrencinin gözünden, öğrenci olarak Almanya’da çalışmanın nasıl olduğunu ve sizleri nelerin beklediğini düşünenlere topluca bir cevap olur bu yazı. Almanya’da çalışma hayatının yanı sıra Almanya’da öğrenci olarak nasıl aile birleşimi yapabileceğinizi de buradaki yazımızda anlatmıştık, Almanya’ya yüksek lisans için gelmek isteyip, eşini de getirmek isteyenler için sağlam bir rehber oldu. Fakat şimdi yeni rehber zamanı! Haydi başlayalım!
1. En basit sorudan başlayalım: Almanya’da yüksek lisans yaparken (Almanya’da öğrenciyken) çalışmak mümkün mü?
Bu sorunun tek ve kesin bir cevabı var. Evet, Almanya’da öğrenciyken çalışabilirsiniz. Fakat çalışma saatleriniz kısıtlı. Almanya’da lisans ya da yüksek lisans yaparken geçinebilmeniz için devlet size haftada 20 saat ya da yılda toplam 120 iş gününü geçmeyecek şekilde çalışma hakkı veriyor. Çünkü okulu aksatmamanız istendiği için bu çalışma saati sınırlı tutuluyor. Zaten Almanya’da resmi çalışma saati 40 saat. Yani bu şekilde part time çalışma hakkınız oluyor. Diğer bir hesapla, haftanın 2,5 günü çalışabilir, diğer günlerde okulunuza devam edebilirsiniz. Bu sayede okurken hem iş tecrübesi edinip hem de para kazanabilirsiniz. Almanya’da yüksek lisans yaparken öğrenciler için sunulan işlerden birinde çalışmanız hiç zor değil, hatta öyle ki ben işimi daha Münih’e taşınmadan buldum ve geldiğim günün üçüncü gününde çalışmaya başladım. Hele ki Münih, Berlin, Frankfurt gibi büyük şehirlerde yaşıyorsanız iş bulamamanız çok mümkün değil. Daha küçük şehirlerde maalesef iş olanakları o kadar da geniş olmayabilir. O sebepten dolayı Almanya’da okurken çalışmak istiyorsanız mutlaka okuyacağınız şehrin iş imkânlarını da iyi araştırın (zaten bu yazıyı okuyorsanız o adımı çoktan atmışsınız demektir, satır atlamadan okumaya devam:)). Aksi takdirde herhangi bir şehirde garson, satış elemanı dışında işler bulamama durumunuz söz konusu olabilir.
2. Peki, Almanya’da çalışma izni nasıl alınır? Almanya’da yüksek lisans yaparken çalışma izni için hangi evraklar gerekli?
Almanya’da öğrenciyken çalışma izni almak için ekstra bir işlem yapmanıza gerek yok. Türkiye’de vizeniz size verilirken 3 aylık veriliyor ve siz Almanya’ya taşındığınızda bu vizeyi oturum iznine dönüştürüyorsunuz. Bu oturum izni ile birlikte otomatik olarak çalışma izniniz de olmuş oluyor. Yani ayrıyeten bunun için bir başvuru yapmanıza gerek yok. Herhangi bir işe başvuru yaptığınızda da bu oturum izninizin kopyasını veriyorsunuz. Dolayısıyla Almanya’da çalışma izninizin olması için oturum izni almanız gerekiyor. Bunun için de finansal evrakınızı (bloke hesap evrakı veya garantör belgesi), biyometrik fotoğrafınızı, yeni şehrinizdeki adres kaydını, okul kayıt belgenizi, sigorta belgenizi yabancılar ofisine sunuyorsunuz ve çok hızlı bir şekilde oturum izninizi veriyorlar.
3. Almanya’da sadece İngilizce bilerek iş bulmak mümkün mü?
Almanya’da sadece İngilizce bilerek full-time çalışan birçok insan var. Tabii ki bu durum birazcık nasıl bir firmada çalıştığınız, ne iş yaptığınız ve mesleğiniz ile alakalı. Burada mühendis ya da yazılımcı iseniz hiç zorlanmadan çok rahat bir şekilde iş bulmanız mümkün. Fakat diğer meslekler için en az B2 seviyesinde Almanca gerekiyor. Mesela sırf B2 sertifikası olmadığı için Almanya’da iş bulmasına rağmen çalışma vizesi alamayan hemşire bir arkadaşımız vardı. Bu tarz insanlarla birebir etkileşimde olan mesleklerde dil özellikle çok önem arz ediyor. Bu durum öğrenciler için biraz daha esnek. Çoğu uluslararası iş yeri sadece İngilizce bilen birçok öğrenciyi working student olarak ya da intern olarak alıyor. Ben mesela uluslararası alanda çalışan bir Alman firmasında pazarlama departmanında sadece İngilizce bilerek çalışıyorum. Fakat bu durum yine de Almanca’yı önemsiz kılmıyor. Almanya’da kariyer yapmak istiyorsanız, Almanca bir şekilde bir süre sonra zorunlu hale dönüşüyor. Bu zaten hem sosyal hayatınız hem de iş hayatınız için bir noktadan sonra elzem hale geliyor. Burada Almanca öğrenmek istemeyip başka ülkelere göçen birkaç arkadaşımız var. O sebeple bu durumu göz önünde bulundurarak Almanya planlarınızı yapmanızı tavsiye ederim. Çünkü Almanca bilerek iş bulma şansınız 100 ise sadece İngilizce bilerek iş bulma şansınız yarı yarıya azalıyor.
4. Peki bu Minijob, Werkstudent(Working Student) ve Praktikum (Internship) ne demek ve farkları ne?
Almanya’da gerek çalışma saati olarak, gerek çalışma şekli olarak birçok farklı tarzda iş biçimi var. Şöyle ki dilerseniz haftada 40 saat tam zamanlı çalışırsınız, dilerseniz 20 saat yarı zamanlı çalışırsınız ya da başka bir opsiyon olarak haftada 10 saat çalışıp minijob yapabilirsiniz. Minijob genelde 450 Euro net gelir kazandığınız ve herhangi bir işe 1 ya da 2 gün giderek destek olduğunuz bir çalışma biçimi. Minijob’ı tam zamanlı çalışan ek gelir için, okul okuyan ise ekonomik destek amacıyla yapıyor. Restoranlardan, firmalara, hastanelere her alanda minijob bulma imkanınız var. Ben Almanya’ya ilk geldiğimde hemen yarı zamanlı çalışmaya başlamadım. Okula, derslere ve hayata alışabilmek adına haftada 10 saat çalışmayı tercih ettim. Bu sebepten büyük firmalara meyve sepeti hazırlayan bir start up’ta siparişleri kontrol etmek ve takip etmek ettiğim basit bir iş yaptım. Bu sayede hem Almanya’da çalışma ortamını gördüm hem de yavaş yavaş alıştım. 1 yıl sonra haftada 20 saat kendi alanımda çalışabileceğim bir işe geçiş yaptım. Okuduğunuz alanda working student olarak çalışmak mezun olduğunuzda kariyer açısından size büyük avantaj sağlıyor. Working student demek okuduğunuz alanda çalışabileceğiniz şirkette size yan işler vererek işi ve çalışma biçimini öğreten bir çalışma şekli. Çalıştığınız şirkete göre görevinizin yoğunluğu değişiyor. Fakat eğer bir firmada praktikum yani bizim bildiğimiz şekilde stajyerlik yapmak istiyorsanız tam zamanlı gitmeniz gerekiyor. Bu şekilde de en fazla 6 ay çalışabilirsiniz. Elbette Almanya’da staj yapacaksanız okulunuza bir dönem ara vermeniz gerekiyor. Almanya’da staj yaparken her gün işe gittiğiniz için daha ciddi görevleriniz ve iş yoğunluğunuz olabiliyor ve dolayısıyla daha çok şey öğrenme şansınız oluyor. Yani working student ve stajın temelde farkı çalışma saati ve öğrenme yoğunluğu esasen.
5. Bir başka önemli soru daha: Almanya’da iş ararken hangi siteleri kullanmalıyım?
Almanya’da iş aramak için bir dolu site var. Hatta site yetmiyor iş ilanlarını billbordlara, metrolara falan bile veriyorlar. Çünkü gerçekten kalifiye insana çok aç bir toplum var burada. İşsizlik %3’ün altında ve hala akın akın göç almasına rağmen hala doymuyor Almanya. Haliyle bu kadar çok iş varken bu kadar çok da iş arama portalı oluyor. Facebook’taki gruplardan bile iş bulabiliyorsunuz. Hatta ben ilk minijob işimi Facebook’a Münih minijob yazdıktan sonra çıkan gruplara üye olup, bu grupta paylaşım yapan eski iş arkadaşımın gönderisi sayesinde bulmuştum. Yani minijob arıyorsanız dükkânların camına, gazetelere (evet buradaki gazetelerde hala iş ilanı veriliyor!) ve Facebook’a bakabilirsiniz. Eğer ki working student pozisyonu arıyorsanız da aklınızdaki şirketlerin sitelerine, LinkedIn’e, Monster.de’ye ve en çok kullanılan iş arama portalı Xing’e bakabilirsiniz. Elbette bu sitelere Almanya’da iş arayan herkes bakabilir. Bu konuda daha detaylı bir rehber hazırlayacağız yine ama sorularınız varsa yorum kısmına yazın, bir sonraki yazıda bunları da detaylı cevaplarız.
6. Dananın kuyruğunun koptuğu yer: Almanya’da iş mülakatları nasıl geçiyor?
Bu konu çok büyük sorunmuş gibi görünse de aslında Almanya’da iş hayatına öğrenci olarak başlayacaksanız çok da önemli bir mevzu değil. Çünkü bazen seninle sadece telefonda bile mülakat yapıp işe aldıkları oluyor. Almanya’da iş başvurusu yaparken mutlaka motivasyon yazısı yazmanız gerektiği için bir şirket sizi stajyer olarak alacaksa CV’nizi ve motivasyon mektubunuzu değerlendirerek büyük ölçüde karar vermiş bulunuyor. Açıkçası benim mülakatlarım Türkiye’deki iş mülakatlarından çok da farklı geçmedi. Tam zamanlı iş ararken nelerle karşılaşacağımı ise ben de çok merak ediyorum. Yakın zamanda onu da görmüş olacağız Winter is coming 😀
7. Almanya’da çalışma hayatı nasıl?
Daha sonra bu konuda daha detaylı bir yazı yazıp, Almanya’daki çalışma hayatını ve Almanların garipliklerini ya da nasıl bu kadar başarılı olduklarını gözlemlerimiz üzerinden anlatacağız. Ama kısaca şunu söylemek gerekir ki Almanya’da çalışma hayatı Türkiye’deki çalışma hayatından çok farklı. Gerek gelenek görenek gerekse iş yapış biçimi olarak bizden çok farklılar. Gününün tamamı geyiksiz, full odak işle geçiyor ve öğle yemeği molan dışında kimsenin ağzından bir kelime neredeyse duymuyorsunuz. Hatta o kadar çalışıyorlar ki masalar cihazla ayağa kalkabiliyor ve istediğiniz zaman ayakta istediğiniz zaman oturarak çalışabiliyorsunuz. %100 esnek çalışma saatleriyle istediğiniz zamanda girip istediğiniz zamanda çıkabiliyorsunuz. 30 iş günü izniniz var (buna bayılıyorum) ve bunu isterseniz tek seferde de alabiliyorsunuz. Kimse sizi tatilinizde ya da hafta sonu aramıyor. Hatta o kadar garip ki şirket bilgisayarınızı hafta sonu yanınıza aldığınızda ve açma gafletinde bulunduğunuzda bilgisayar size hafta sonu çalışmak yasal değildir lütfen bilgisayarı kapatın şeklinde uyarı veriyor: D (burada yaşanmışlık konuştu). Özetle Almanya’da iş hayatına dair birçok gariplik ve farklılıklar var. Fakat şu su götürmez bir gerçek ki ne kadar çalışırsanız çalışın her daim hak ettiğinizi alıyorsunuz. Mesaiye kalırsanız mesaileriniz izne dönüştürülüyor ya da az çalışırsanız izninizden kesiliyor veya mesai yapmanız isteniyor. Günün sonunda kimsenin kimseye hakkı geçmiyor
8. Almanya’da öğrenci olarak çalışırken kaç para kazanabilirim?
Evet geldik en merak edilen soruya. En önce şunu belirtmekte fayda var; çok lüks gereksinimleri olan bir birey değilseniz Almanya’da kazandığınız öğrenci maaşıyla rahatça geçinebilir yeri gelince seyahat dahi edebilirsiniz. Yaşadığınız şehre göre değişmekle birlikte giderleriniz artar ya da azalır. Münih gibi bir şehirde dahi –burada kiralar çok pahalı, ev bulmak çok zor (bakınız Münih ev arama rehberimiz) – öğrenci arkadaşlarım ve biz sadece working student olarak çalışıp bu gelirle geçiniyorlar. Şöyle ki şirketine göre değişmekle birlikte bir öğrenci saatlik ücret olarak 10-17 Euro arası ücret alabilir. Yani ayda elinize brüt olarak 1100-1200 Euro geçer ve bu paranın da %10’u vergi olarak kesilir. Elinize 1000-1100 Euro aylık maaş kalır yarı zamanlı çalışma ile. Bu parayla Münih gibi kiraların pahalı olduğu ve ev bulmanın çok zor olduğu bir şehirde yaşıyorsanız kesinlikle paylaşımlı evde ya da yurtta kalmanız gerekiyor. Genelde oda ücretleri 400-700 Euro arası oluyor. Bu ücretler elbette Münih için geçerli diğer şehirlerde 150-200 Euro ödeyerek bile kalmanız mümkün. Elbette madem pahalı neden o zaman Münih’tesiniz dediğinizi duyar gibiyim. Bu soruyu merak edenler için neden Münih’te yaşamayı seçtiğimizi şu yazımızda anlatmıştık. Kalan para da sizin gezmenize de yeme içmenize de yetiyor. Çünkü Almanya’da kira dışında her şey ucuz ve satın alma gücü çok yüksek. Almanya’da satın alma gücüne dair çektiğimiz şu video da size fikir verecektir.
9. Almanya’da yüksek lisans sonrası kalıcı olmak için neler yapmak gerekir?
Yüksek lisans sonrası kalıcı olmak herkes için soru işareti. Bu sorunun yanıtı kesinlikle çok bireysel. Fakat elbette kendi tecrübelerim ile az çok dikkat etmeniz gereken şeyler hakkında bir çerçeve çizmeye çalışacağım. Öncelik bence kesinlikle eğitim sırasında Almancayı öğrenmek olmalı. Çünkü Almancanız varsa iş bulma fırsatınız çok yükseliyor. Bu sebepten hayatınızı Almanca ile çevreleyip dilinizi geliştirmek hem sosyal olarak hem de kariyer açısından birçok fırsat yaratacaktır. Zaten çalışmaya başladığınızda fark edeceksiniz ki yanınızdakiler bırakın Almancayı gün içinde Fransızca, İspanyolca ve daha farklı birçok dili konuşuyor. O sebepten Almanca öğrenmek elzem. Ücretsiz bir şekilde Almanca öğrenmek için birçok yöntem var. Bu konudaki yazımız size yol gösterecektir diye düşünüyorum. Bunun dışında okul süresince iş deneyimi edinmek ve network kurmak da iş bulmak açısından çok önemli. Özetle bu eğitim döneminiz boyunca sadece okula gidip gelmeyin, kendinizi geliştirebileceğiniz her şeye balıklama atlayın.
Gerek eğitim sürecinde, gerekse Almanya’da iş arama sürecinde de hiçbir şey kolay değil, sabırla süreçleri beklemek, direnmek gerekiyor. Size de bize de bu yolda bol başarı diliyoruz!
Bizi sosyal medya hesaplarımızdan takip etmeyi unutmayın.
Sevgiler!
1 comment
Vize alırken kalacağım süre için 10236 euroluk bloke hesap oluşturmalıyım (yüksek lisansa başladım).. bu çok fazla!! neden 12 aylık alayım ki? yazınızda demişsinizki 3 aylık izin veriyorlarve sonra oraya gidince oturma izni veriliyor. üç ay için ücret 853×3 euroluk bloke hesap gerektirir. 3 ay için izin alıp gidince oturma izni alabilirim yani. yanlış mı anladım?